2.Dünya Savaşı sonrası Avrupa ülkeleri arasındaki iç sınırların giderek kaldırılmasını ve dış sınırların genişletilmiş kontrolünü kapsayan Schengen Anlaşması 14 Haziran 1985 tarihinde imzalandı. Güney Lüksemburg’da Moselle Nehri üzerinde küçük bir köy olan Schengen’de imzalanan anlaşma, Fransa, Almanya, Belçika, Lüksemburg ve Hollanda olmak üzere beş Avrupa ülkesinden oluşuyordu. Bu tarihten itibaren Schengen Bölgesi, pek çok Avrupa ülkesinin katılımıyla genişlemeye başladı ve hızlı bir kalkınmayla yükselişe geçti.
Günümüzde ise Schengen Bölgesi, dış sınırları kontrol etmeye ve ortak adli sistemi ve polis iş birliğini güçlendirerek suçla savaşmaya yönelik ortak kurallarla uyum içinde olarak insanların, malların, hizmetlerin ve anaparanın serbest ve kısıtlamasız dolaşımı için diğer üye ülkelerle iç sınırlarının kaldırılmasını kabul eden 26 farklı Avrupa ulusundan oluşan bir bölgeyi ifade ediyor. Aynı şekilde, günümüzde bu anlaşmayı imzalamış tüm Avrupa ülkeleri arasındaki sınırlar yalnızca harita üzerinde geçerliliğe sahip. Zira her ülke ortak seyahat ve dolaşım haklarını paylaştığı için 26 üye ülkenin 400 milyonu aşkın vatandaşı, bölge içinde ve dışında tek bir ülkede seyahat eder gibi pasaport ve sınır kontrolü olmaksızın seyahat etme özgürlüğüne sahip.
Schengen Bölgesine üye ülkeler: Belçika, Avusturya, Çek Cumhuriyeti, Danimarka, Estonya, Finlandiya, Fransa, Almanya, Yunanistan, Macaristan, İzlanda, İtalya, Letonya, Litvanya, Lüksemburg, Malta, Hollanda, Norveç, Polonya, Portekiz, Slovakya, Slovenya, İspanya, İsveç, İsviçre ve Lihtenştayn olma üzere 22 ülkeden oluşuyor. Ancak, bölgenin farklı durumları da mevcut.
İç sınırların kaldırılması, Schengen ülkelerinin bölgede üst düzey güvenliğin sağlanabilmesi için işbirliğine gitmelerini gerektiriyor. Bu işbirliğine ise, ortak dış sınırların düzenlenmesi ve AB dışında, Schengen'e dahil olmayan komşularla işbirliği kurulması konularında ortak sorumluluk duygusuyla hareket edilmesi de dahil. Schengen işbirliği dış sınırların kontrolünde ortak kriterler, Schengen Bölgesine girişte ortak kurallar ve katılan ülkeler arasında ileri polis işbirliği getiriyor. Dolayısı ile Schengen Bölgesi, 26 Schengen ülkesi, 27 AB ülkesinin 22'si ve 4 AB üyesi olmayan ülkeden oluşuyor.
Schengen Bölgesinde bulunan ve Schengen müktesebatını tam olarak yerine getiren 22 ülkenin yanı sıra, Avrupa Serbest Ticaret Birliği (EFTA) üyesi olup Schengen Sözleşmesi ile ilgili Özel Anlaşmalar yoluyla Schengen Müktesebatını yerine getiren 4 Avrupa ülkesi daha bulunuyor. Bu durumda Schengen Bölgesinde toplam 26 üye ülke bulunuyor ve bölgenin dış sınırları 50.000 km uzunluğa ulaşıyor.
Schengen ülkelerinin çoğu Avrupa Birliği’ne (AB) üye olmasına rağmen Schengen Bölgesini kesinlikle Avrupa Birliği ile karıştırmamak gerekiyor. Örneğin Avrupa Birliğine üye olmayan İzlanda, Norveç ve İsviçre, Schengen Bölgesinin ortak üyeleri.
Aynı şekilde Azorlar, Madeira ve Kanarya Adaları da, Avrupa kıtasının dışında yer almalarına rağmen Avrupa Birliği’nin özel üyeleri arasında bulunurken, bir taraftan da Schengen Bölgesi içerisinde bulunuyorlar.
Öte yandan Schengen Bölgesine üye olmayıp ülke sınırlarını açan Monako, San Marino ve Vatikan gibi ülkeler de bulunuyor. Henüz Schengen Bölgesine katılmamış olan 6 Avrupa Birliği üyesi ise, halen dışarıda kalmayı tercih eden İrlanda ve Birleşik Krallık ve yakında katılmaları istenen ve katılmayı amaçlayan Romanya, Bulgaristan, Hırvatistan ve Kıbrıs.
Schengen Bölgesine üye olmayanlarla ilgili olarak bazı ülkeler için Schengen Bölgesine giriş te zorunlu vize şartı bulunuyor. Türkiye vatandaşlarının da Schengen Bölgesine üye herhangi bir ülkeye seyahat etmek istiyorsa Schengen vizesi almaları gerekiyor. Schengen vizesi Schengen üye ülkesi olan 26 ülkenin ilgili konsolosluğuna yapılacak başvurularla alınıyor.
Başvuru sahipleri vize sürelerini belirleyemez, ancak vize dilekçenizi yazarken talebinizi belirtebilirsiniz. Yalnızca konsoloslukların vize süresine karar verme yetkisi var. Öte yandan, ilk defa Schengen vize başvurusunda bulunan kişiler sadece seyahat süresi kadar vize onayı alabiliyor. Schengen vize süresi konsolosluk tarafından başvuru sahibinin seyahat geçmişine, seyahat amacına ve geçmiş dönemde aldığını Schengen vizelerini doğru kullanım oranlarını dikkate alarak vize sürelerini belirleniyor.