Günümüzde seyahat etmek için alternatif ulaşım araçları oldukça çeşitli… Bizlerde uzun ya da kısa mesafeli seyahatlerimiz de uçak ya da otobüs yolculuğunu genellikle tercih ediyoruz. Ancak bu seyahatler sırasında bir araçla (uçak, araba, vapur vb) seyahat ederken  bazı sağlık problemleri yaşayabilmekteyiz. Bu sağlık problemlerinden biri ise araç tutmasıdır. Baş dönmesi ve mide bulantısı gibi belirtiler ile kendisini göstermekte bu sağlık problemlerine dair merak edilenler nelerdir? Ve Seyahat sırasında baş dönmesi ve mide bulantısı ile nasıl başa çıkabiliriz? yazımızda değineceğiz. Keyifli okumalar ve bolca sağlıklı seyahatler dileriz.

Hareket Hastalığı - Motion Sickness Nedir?

Uçak ya da otobüs seyahatlerinde; hareketi algılayan bazı duyu organlarımızın beynimize çelişkili ve birbiriyle örtüşmeyen veriler ilettiği durumlarda algı yanılması durumunun ortaya çıkmasına hareket hastalığı denir. Vücudumuzda dengeyi sağlamakta olan organlar;  İç Kulak, Gözler ve Derin Duyu Organlarıdır. Bu organlar çevresindeki hareketleri algılayarak beyne ileti göndermektirler. Ancak uçak ya da otobüs seyahatlerinde bu üç organ arasındaki uyumsuzluk ve zıtlıklar ortaya çıktığında hareket hastalığına sebebiyet vermekte olup bu durum mide bulantısı ve baş dönmesi gibi rahatsızlıkları ortaya çıkartmaktadır.

Hareket Hastalığı Çeşitleri Nelerdir?

Hareket hastalığı çeşitleri denilince akla gelenler;

• Araba hastalığı,
• Çöp hastalığı,
• Hava hastalığı,
• Araba hastalığı,
• Deve hastalığı,
• Siber hastalık (sanal gerçeklik),
• Asansör hastalığı,
• Simülatör hastalığı,
• Kayak hastalığı,
• Kanal-otolit çatışması,
• Deniz tutması,
• Vestibüler çatışma,
• Salıncak hastalığı ve tren hastalığı…

Hareket Hastalığı Belirtileri Nelerdir?

Uçak ya da otobüsle yaptığımız ya da yapacağımız seyahatlerde rahatsız edici veya hoş olmayan ve bazen de seyahatin iptal olmasına kadar ileri düzeyde olan sağlık problemleri yaşayabilmekteyizdir. Bu durum hareket hastalığı olarak adlandırılmakta olup belirtileri şu şekildedir:

• Ani soğuk bir ter boşalması ve kusmanız gerektiği hissi gibi.
• Baş dönmesi
• Tükürük üretiminde artış
• İştah kaybı
• Soluk cilt
• Buna ek olarak, bazı kişilerde baş ağrısı, çok yorgun hissetme veya kısa aralıklarla sık yüzeysel nefes alma da görülebilir.

Peki, her geçen gün seyahat imkânları artmaktadır. Bizler yeni rotalara uygun bilet fiyatları ile yolculuk yaparken; mide bulantısı, baş dönmesi ve soğuk terleme gibi bazı sağlık sorunlarına karşısında ne yapmalıyız? Baş dönmesi ve mide bulantısı ile nasıl başa çıkabiliriz? Araç tutmasına ne iyi gelir?

Araç Tutması Nedir?

Hava, kara, deniz veya demir yolları fark etmeksizin araç hareket halinde iken vücudumuzun beyin ile denge algısının bozulmasından dolayı araç tutulması sağlık problemi yaşayabilmekteyizdir. Uçuk yolculuklarında uçağın türbülansa girmesi, kara yollarındaki virajlar, dalgalı deniz, hastalık ve korkular bu hastalığın en büyük tetikleyicileri arasında yer almaktadır. Araç tutmasında mide bulantısı ve baş dönmesi en çok görülen rahatsızlıklar arasındadır.

Araba Tutması Belirtileri Nelerdir?

• Bulantı ve kusma,
• Baş dönmesi
• Terleme,
• Huzursuzluk 
• Sıkıntı
• Panikleme

Taşıt Tutmasının (Hareket Hastalığının) Nedenleri Nelerdir?

• İç kulaktan gelen uyarılar,
• Gözlerden gönderilen uyarılar,
• Vücut derin dokularından "proprioseptör" adı ile bilinen yapılardan gelen uyarılar…

Araç Tutmasına Ne İyi Gelir?

Araç tutması olarak bilinmekte hareket hastalığı yolculuk sırasında seyahatin kalitesini oldukça etkilemektedir. En büyük sağlık sorunları ise; baş dönmesi ve mide bulantısı olarak görülmektedir. Peki, araç tutmasına engel olmak için ne yapmalıyız? Araç tutmasına iyi gelmekte yöntemler:

• Seyahat öncesi ağır ve baharatlı yiyeceklerden, kafeinli içecekler ve alkollü içeceklerden kaçınınız.
• Araç içerisinde en sallantısız noktaları tercih ediniz. Uçaklarda kanat üzeri, gemilerde güverte ve orta kısımlar, araçların ön koltukları, otobüslerde ve trenlerdeyse cam kenarları yolculuğun en rahat geçeceği yerler olarak bilinmektedir.
• Ani hareketlerden kaçınınız. Dik oturarak camdan dışarıyı izlemek ve mümkünse tek bir noktaya sabitlenerek bakmak baş dönmesi ve mide bulantısını engelleyebilirsiniz.
• Uyumak. Seyahat sırasında uyumakta zorlanıyorsanız da koyu renk gözlük ya da uyku bantlarından kullanabilirsiniz.
• Araç seyahatinizde dışarıyı izleyerek dikkatinizi dağıtınız.
• Hareket hastalığı rahatsızlığınız yaşam kalitenizi düşürüyor ise mutlaka bir doktordan görüş ve öneri alınız. Olmadı ilaç kullanabilirsiniz.
• İlaç kullanımında ilgili hekime danışarak seyahat öncesi ve sırasında ilaç kullanınız. Araba tutması kesin çözüm gibi bir durum maalesef söz konusu değil. Ancak bazı ilaçlar ile  bulantı, kusma, baş dönmesi gibi araç tutması belirtilerinizi engelleyebilirsiniz.

Uçak Tutması Nedir?

Uçak tutması ne demek? Uçak tutması,  uçuş sırasında soğuk terleme, bulantı ve kusmaya yol açan bir tür uyumsuzluk rahatsızlığıdır. Çoğunlukla uçağın türbülansa girmesi sonucunda bu belirtiler görülmektedir.

Uçak Tutması Nasıl Olur?

Uçak tutması pek çok nedenle gerçekleşiyor olabilir. Ancak  bu rahatsızlıkta vücuttaki kulak ve göz arasındaki iletişim uyumsuzluğunun etkisi vardır. Örnek; kulak, beyne “Biz gidiyoruz” derken göz ise “Sabit duruyoruz” sinyali yollar. Bu durum beyinde bir karışıklığa neden olur ve bunun sonucunda baş dönmesi, mide bulantısı, terleme, esneme, titreme, yorgunluk ve kusma gibi durumları ortaya çıkartmaktadır.

Uçak Tutmasına Ne İyi Gelir?

• Uçak tutması durumunda pencere kenarında oturabilirsiniz. Uçak tutmanız yükseklik korkusuna ya da uçuş fobisine bağlı değilse bu durum işe yarayabilmektedir.
• Uçak sarsıntısı en az orta bölümlerde ve sağ kısımlarda hissedilmektedir. Koltuk seçerken bu yerleri tercih edebilirsiniz.
• Bulantı hissinde baş hareketlerinizi azaltınız ve arkanıza yaslanmak iyi gelmektedir.
• Uçuş öncesi her zaman hafif yiyecekleri tercih ediniz ve bol sıvı tüketiniz. Asitli, yağlı, baharatlı ve gaz yapıcı içeceklerden ve yiyeceklerden uzak durunuz.
• Uçağa binmeden önce naneli sakız çiğneyebilirsiniz. Naneli sakız bulantı hissine iyi gelebilmektedir.
• Geniş gövdeli uçaklar hareketi daha az  iletir, yani daha az sarsıntı hissedersiniz. Uçağınızı seçebiliyorsanız geniş gövdeli uçaklar ile seyahat ediniz.
• İmkânınız varsa uçağa rahat giysiler giyerek bininiz. O zaman araç içinde daha rahat olursunuz ve strese bağlı uçak tutması riskini azaltırsınız.
• Uçak içerisinde kitap, dergi gibi şeyler okumayınız ve parlak ekranlara bakmayınız.
• Uçuş esnasında durumunuz kötüleşirse mutlaka uçak personeline haber veriniz.

Baş Dönmesi ve Mide Bulantısı Nedir?

Baş dönmesi ve mide bulantısı büyük sorunların habercisi olmasa da yarattıkları rahatsızlık nedeniyle hızlı bir şekilde önlem alınması gereken bir sorundur. Bu sorunların görülmesinden sonra kusma, baş dönmesi, terleme, ishal, karın ağrısı ve ağız kuruluğu gibi semptomlar da görülür. Bu semt onlar kişiyi büyük oranda rahatsız eder.

Baş Dönmesi Ve Mide Bulantısı Sebepleri Nelerdir?

Baş dönmesi ve mide bulantısı sebepleri her zaman yenen bir yemek veya psikolojik nedenlerden dolayı ortaya çıkmaz. Bu rahatsızlıkların birçok nedenleri vardır. Bunlar:

• Vertigo
• Kafa travmaları
• Gıda zehirlenmesi
• Yağlı ve baharatlı yiyecekler
• Aşırı alkol ve sigara kullanımı
• Hamilelik
• Orta kulak enfeksiyonları
• Mide ve bağırsak hastalıkları
• Kanda kalsiyum artışı
• Kötü kokular
• Psikolojik problemler
• Migren
• Araba veya deniz tutması
• İlaç kullanımı
• Gastrit, ülser ve reflü
• Tansiyon ve şekerin düşmesi
• Kanserler
• İleri seviye böbrek yetmezliği
• Beyinde oluşan iyi veya kötü huylu tümörler
• Safra kesesi taşları
• Kalp krizi gibi birçok neden baş dönmesi ve mide bulantısına neden olur.

Baş Dönmesi Ve Mide Bulantısı İle Nasıl Başa Çıkabiliriz?

Sürekli tekrarlayan bir baş dönmesi ve mide bulantısı yaşıyorsanız uzman doktor yardımı almak gerekmektedir. baş dönmesi ve mide bulantısı ile nasıl başa çıkabiliriz?

• Temiz havaya çıkmak
• Bulantı başladığında kraker tarzı tuzlu ve kuru yiyecekler tüketilmeli
• Bulantı geçene kadar uzanarak dinlenme
• Nane limon elma ve portakal gibi ferahlatıcı meyveler tüketmek
• Kusmayı durdurmaya çalışmamak
• Araba tutması durumunda mide ilacı kullanmak ve sürekli temiz hava almak bulantıyı geçirmede etkilidir.
• Baş ağrısını geçirmek için yapılacaklar:
• Sinir ve stresten uzak durmak
• Baş dönmesi başladığında güvenli bir yere çekilme
• Kaliteli bir uyku uyuma
• Sıvı beslenmesine artırma
• Uykuyu engelleyecek kafein türü içeceklerden uzak durma
• Sessiz ve karanlık ortamlarda uyuma
• Baş dönmesine neden olan enfeksiyonların geçmesi için gerekli antibiyotikleri kullanma gibi müdahalelerle baş dönmesi kontrol altına alınabilir. Baş dönmesi mide bulantısı uzun süre sürdüğünde evden müdahale yetmeyeceği için tıbbi tedavi alınmalıdır.

Uçak ve Otobüste Mide Bulantısı Ya Da Baş Dönmesi İçin Ne Yapmalıyım?

Uçak ve otobüs yolculuklarında mide bulantısı ve baş dönmesine iyi gelebilecek yöntemler:

• Bir nesne belirleyiniz ve sabit olarak ona bakınız. Eğer bir gemideyseniz, ufka bakınız. Arabadaysanız, ön camdan dışarıya bakınız.
• Temiz hava soluyunuz.
• Sigara içmeyiniz veya sigara içenlerin yakınında da oturmayınız.
• Seyahat esnasında bir şeyler okumaktan kaçınınız veya cep telefonu, elektronik cihazlar kullanmayınız.
• Araç yolculuklarında en az sallantılı bölgede oturmaya özen gösteriniz. Bu bölgeler; uçaklarda kanatların üstüne denk gelen koltuklar ve pencere kenarı,  gemide güverte ve geminin orta kısmı,  araçlarda ön koltuklar, otobüslerde dışarıyı görebileceğiniz koltuklar, trenlerde pencere kenarı tercih etmeye özen gösteriniz.
• Seyahat öncesi ve esnasında ağır yağlı, baharatlı; kafein ve alkollü içecek ve yiyeceklerden uzak durunuz. hafif bir şeyler yiyiniz.
• Derin veya yüzeysel sık nefesler alıyor iseniz,  100'den geriye doğru sayarken odaklanacak bir şey bulunuz. Gözlerinizi bu aşamada kapatabilirsiniz.
• Ani baş hareketlerinden ve hareketlerden kaçınınız. Başınızı dik ve sabit tutunuz. Yolculuk esnasında camdan dışarıyı izleyiniz ve mümkünse ufukta bir noktaya veya sabit bir noktaya odaklanmanız mide bulantısı ve baş dönmesini engelleyecektir.
• Mümkünse uyumaya çalışınız. Uyumuyorsanız koyu renk gözlük ya da göz bandı kullanınız.
• Bir başka yolcuyla konuşmayınız ya da onu izlemeyiniz.
• Her yolculukta sık sık bu durumları yaşıyorsanız, doktorunuza danışarak seyahat öncesi ilaç kullanabilirsiniz.
• Yetişkinler için yaptığımız uyarılar çocuklar için de geçerlidir. Güneş gözlüğü takmalarını sağlayıp, ufukta bir noktaya odaklanmak gibi oyunlar çocuklar üzerinde etkili olacaktır, aynı şekilde doktor tavsiyesiyle bir takım ilaçlar kullandırabilirsiniz.

Taşıt Tutması (Hareket Hastalığı) Tehlikeli Midir?

Hareket hastalığı tehlikeli bir durum değildir. Ama kişiyi rahatsız edebilen ve yaşamını belli ölçüde engelleyebilen bir durum olarak karşımıza çıkmaktadır.

Ancak siz yine seyahat etmeden önce bir doktor kontrolünden geçiniz ve sağlık problemiz varsa gerekli önlemleri önceden alınız. Yurtdışı seyahat öncesi ise seyahat sağlık sigortası yaptırınız. Yurtdışında sağlık problemleri yaşadığınız takdirde yapmanız gerekenleri merak ediyorsanız Avrupa Rüyası sosyal medya ya da blog sayfasında sizler için paylaştığımız yurtdışı seyahat tecrübelerine dair merak edilenlere göz gezdirebilirsiniz.

Aklınızda cevaplanmamış soru işaretleri kaldı ise sizleri Avrupa Rüyası yurtdışı turları danışmanlarından destek almaya davet ediyoruz.